Spelen met de werkelijkheid

Werner Heisenberg, een van de pioniers van de quantum mechanica, schreef in 1958: “What we observe is not nature itself, but nature exposed to our method of questioning”.

Heisenberg was een wetenschapper en had het over natuurkundige fenomenen, maar zijn uitspraak gaat net zo goed op voor iedereen die naar het functioneren van organisaties kijkt. Zodra je als bestuurder of als adviseur naar een organisatie kijkt, doe je dat met een bepaalde bril op, en vanuit een specifieke vraagstelling. En bepaal je dus ook goeddeels zélf wat voor antwoord je krijgt. De organisatie / de werkelijkheid vindt het allemaal prima - die is divers en groot genoeg om alle mogelijke gezichtspunten en vragen van een antwoord te voorzien. Sommige vragen en antwoorden gaan echter meer verschil maken (bijdragen aan het succes van het systeem) dan andere.

Dus hoe stel je de juiste vragen? Hoe voorkom je dat je met jouw specifieke bril op eigenlijk al het antwoord definieert voordat je je vragen hebt gesteld?

Hiervoor hebben wij het ‘complexiteitsspel’ ontwikkeld. Het is geen spel zoals Monopoly of Stratego, hoewel we wel elementen daaruit gebruiken, en de basis een spelbord is. Het gaat echter meer over ‘spelenderwijs ontdekken’ dan over het ‘winnen van het spel met vaste spelregels’. In onze ervaring is ‘spelenderwijs ontdekken’ nodig als je met complexe vraagstukken te maken hebt. Dat zijn vraagstukken in de organisatie die vaak al lang spelen, geen eenduidig antwoord hebben en waarin veel onzeker is. De kans dat je zo’n vraagstuk gaat oplossen als je er één specifieke vraag op loslaat (bijvoorbeeld: ’hoe kunnen we meer agile worden?’) is nagenoeg nul.

Wat we doen is met een klant rond de tafel zitten met een spelbord in het midden. Op dat bord kunnen alle vragen, problemen en ideeën “geplaatst” worden. Daarvoor gebruiken we bekende spelsymbolen (fiches, kanskaarten, figuurtjes…) en ook oplegvellen met organisatiemodellen (daarover in andere artikelen meer). We cirkelen als het ware om het probleem heen, bekijken het vanuit verschillende invalshoeken en komen zo steeds dichterbij inzichten en mogelijke vervolgstappen. Niet tot dé oplossing - maar wel verder. Zo voorkomen we dat we onszelf vastzetten in een bepaalde denk- of oplossingsrichting, en per abuis met één stuk gereedschap dat we toevallig bij ons hebben het probleem proberen op te lossen. Het complexiteitsspel is nog in ontwikkeling, maar we nodigen wel af en toe al mensen uit om het samen met on uit te proberen en te verbeteren.

Vind jij het leuk mee te denken met de verdere ontwikkeling en heb je een complex (organisatie)probleem dat je als casus wilt inbrengen? Neem dan contact met ons op, via purposeconnection.nl/complexiteitsspel